Γράφει η Στυλιανή Ατλαμάζογλου
Άνοιγμα σχολείων και ψυχολογία των μαθητών. Τι επιπτώσεις έχει στην ψυχολογία των μαθητών το κλείσιμο του σχολείου και τα διαρκή lockdowns; Μια μαθήτρια μιλά για το κλείσιμο των σχολείων. Αφουγκραζόμαστε τη νέα γενιά, όπως θα έπρεπε; Η πανδημία ανέδειξε τον σημαντικότατο ρόλο του σχολείου στην εκπαιδευτική διαδικασία και την κοινωνικοποίηση των μαθητών.
Σε έρευνες που έχουν γίνει σε παγκόσμιο επίπεδο, καταγράφηκε ένα πολύ υψηλό ποσοστό μαθητών με άγχος, αλλά και συναισθήματα έντονου φόβου και κατάθλιψης, εξαιτίας της κρίσης που βιώνουμε τον τελευταίο χρόνο. Είναι πολύ σοβαρό ζήτημα το κλείσιμο των σχολείων, με τις επακόλουθες κοινωνικές και ψυχολογικές επιπτώσεις στα παιδιά και στους εφήβους. Η ψυχολογική πίεση που υφίστανται οι νέοι έχει ενταθεί σημαντικά σε σχέση με την περασμένη άνοιξη. Σχεδόν ένα στα τρία παιδιά στις ηλικίες μεταξύ 7 και 17 ετών εμφανίζουν μικρές ή μεγάλες διαταραχές της ψυχικής τους υγείας, όπως δείχνει η έρευνα Copsy.
Θέλω να ακούω τους σημερινούς νέους για να καταλάβω τη δική τους γενιά. Πριν πολλά χρόνια, άλλωστε, πήγαινα κι εγώ σχολείο. Κάποτε ήμουν κι εγώ παιδί, δεν το ξεχνώ, ασχέτως που για κάποιον λόγο βιαζόμουν να μεγαλώσω! Η εποχή μου ήταν πολύ διαφορετική, με τα δικά της χαρακτηριστικά και προβλήματα. Ζήτησα από φίλους να μου περιγράψουν το πώς βιώνουν τα συνεχή lockdowns και τους περιορισμούς. Μια μαθήτρια μιλά για το κλείσιμο των σχολείων. Περιέγραψε την κατάσταση που βιώνει εδώ και έναν χρόνο, τους προβληματισμούς και τα όνειρά της. Η απαντήσεις της ήταν τόσο ξεκάθαρες και ώριμες.
Πώς βιώνεις τα lockdowns για την αντιμετώπιση και τη διαχείριση της κρίσης του COVID-19;
Θα αναφέρω την προσωπική μου γνώμη και το πώς νιώθω εγώ. Κάποιο άλλο παιδί της ηλικίας μου μπορεί να το βιώνει διαφορετικά. Είμαι 14 χρόνων και πηγαίνω τρίτη γυμνασίου σε ιδιωτικό σχολείο. Στην αρχή, η καραντίνα μου άρεσε και με «βόλεψε» που έκλεισαν τα σχολεία, γιατί πέρυσι δεν γράψαμε εξετάσεις, οπότε και είχαμε λιγότερο διάβασμα. Το σχολείο που φοιτώ είναι οργανωμένο κι επειδή οι γονείς πληρώνουν για την εκπαίδευση των παιδιών τους, το μάθημα άρχισε μετά από 2-3 μέρες, ενώ σε άλλα σχολεία που ξέρω άργησε τουλάχιστον έναν μήνα.
Φέτος, ένιωθα ανάμεικτα συναισθήματα. Ιδρυματοποιείσαι, πέφτεις ψυχολογικά δεν συναντιέστε με τους φίλους σου και δεν βγαίνεις έξω από το σπίτι. Όταν ξεκινά η χρόνια με άνοιγμα σχολείων, για περίπου 2 μήνες, το συνηθίζεις, μαθαίνεις να βγαίνεις έξω, μαθαίνεις να είσαι με κόσμο. Μετά μέσα κι άντε πάλι να βγούμε, και αυτό επαναλαμβάνεται. Δεν μπορώ να δω τους παππούδες μου και τις γιαγιάδες μου, επειδή δεν είναι από Αθήνα, δεν μπορώ να τους δω. Ο παππούς μου έχει καρκίνο, και πού ξέρω ότι θα είναι ζωντανός μέχρι το καλοκαίρι; Θα προλάβω να δω τη γιαγιά μου? Τον άλλο μου παππού που έχει κάνει 4 bypass?
Μίλησέ μου για την τηλεκπαίδευση…
Υπάρχουν παιδιά, των οποίων οι γονείς ανήκουν σε ευπαθή ομάδα. Δεν βγαίνουν έξω, η ψυχολογία των μαθητών πέφτει . Το σχολείο για κάποια παιδιά είναι τρόπος διαφυγής. Γιατί, πού ξέρεις τι περνάει ο καθένας στο σπίτι του με την οικογένειά του; Ακόμη, εγώ, όπως και αμέτρητα παιδιά, είμαι εσωστρεφής. Ειδικά όταν πηγαίνεις σε ένα σχολείο με βαρύ μαθησιακό σύστημα (το 2/3 της τάξης μου έχουν κρίσης πανικού και τρομερό άγχος, όπως και εγώ). Δεν νομίζω ότι βοηθά η καραντίνα. Ακόμη, πολλές φορές δεν βρίσκεις motivation για να κάνεις πράγματα, ειδικά αν έχεις κατάθλιψη. Σε αυτές τις καταστάσεις δεν βρίσκεσαι με τους φίλους σου, παρά μόνο επικοινωνείτε μέσω διαδικτύου. Και φέτος είναι και η αποφοίτηση του γυμνασίου που περιμέναμε.
Στο σχολείο μου που έχω συζητήσει για το κλείσιμο και το άνοιγμα των σχολείων και την ψυχολογία των μαθητών. Όπως προανέφερα, τα περισσότερα δεν θέλουν να πάνε λόγω λιγότερου διαβάσματος και διαγωνισμάτων. Θεωρώ ότι υπάρχουν 4 κατηγορίες μαθητών στην καραντίνα, ως προς την ψυχολογία: αυτός που τον έχει επηρεάσει σε δραματικό βαθμό, αυτός που του αρέσει επειδή δεν διαβάζει τίποτα, αυτός που θέλει να πηγαίνει σχολείο, γιατί δεν θέλει να μένει σπίτι κι αυτός που του περνά αδιάφορο. Πιστεύω ότι κάτω από το 10% των Ελλήνων μαθητών δεν έχουν επηρεαστεί κατά τη διάρκεια του lockdown. Είναι πολύ δύσκολο να βρεις κίνητρο. Είναι δύσκολο να βάλεις στόχους στην καραντίνα.
Τι στόχους έχεις σκεφτεί να θέσεις;
Στόχος μου είναι να καταφέρω να συνδυάσω τη γνώση με κάτι που με ευχαριστεί. Θέλω να προλαβαίνω τις υποχρεώσεις του σχολείου, αλλά και να κάνω δραστηριότητες. Κατά τη διάρκεια του lockdown, ζωγραφίζω, χορεύω, ακούω μουσική, παίζω πιάνο, αν και οι μέρες δεν είναι τόσο παραγωγικές όσο ήταν προ καραντίνας. Θέλω να τελειώσω το σχολείο, να πάρω πτυχία σε ξενόγλωσσα μαθήματα. Δεν είμαι σίγουρη ακόμα για τι επάγγελμα θέλω να ακολουθήσω, αλλά είμαι ανάμεσα σε ιατρική, λογοθεραπεία, οδοντιατρική ή κάτι που έχει σχέση με παιδιά.
Τι θα άλλαζες στον κόσμο;
Στον κόσμο θα άλλαζα πολλά, νομοθετικά και συμπεριφορές. Θα άλλαζα τη νομοθεσία για τις πανελλήνιες, γιατί προκαλεί μεγάλο άγχος στους μαθητές με τόση ύλη. Δεν είμαι από τα παιδιά που θα ήθελα να καταργηθούν τα μαθήματα ή οι εξετάσεις. Δεν γίνεται κάποιος με 5.000 μόρια, να περνάει Φιλολογικό. Αυτό δεν συμφέρει ούτε τον ίδιο. Επίσης, θα διόριζα καθηγητές, χωρίς ψυχική ασθένεια. Δεν γίνεται να μιλάνε για την ιστορία της ζωής τους ή για το ότι χώρισαν. Οι άντρες δάσκαλοι θα ήταν κόσμιοι απέναντι στους μαθητές και κυρίως στα κορίτσια.
Τι θα συμβούλευες την κυβέρνηση να κάνει, αν σου δινόταν η ευκαιρία για μια μέρα να εκπροσωπήσεις τους μαθητές και να έχεις λόγο στη Βουλή;
Θα συμβούλευα τη κυβέρνηση να σκεφτεί σοβαρά τους μαθητές που αύριο θα πρέπει να σπουδάσουν. Και επειδή είναι η επόμενη γενιά, το μέλλον της Ελλάδας, τα δημόσια σχολεία θα πρέπει να είναι πιο οργανωμένα και όχι να μιλάνε για “δωρεάν εκπαίδευση”. Γιατί, 8 στα 10 παιδιά πάνε φροντιστήριο. Πολλά έρχονται στις σημαντικότερες τάξεις Λυκείου σε ιδιωτικά, για να περάσουν σε κάποια σχολή. Εκτός από τα βασικά μαθήματα θα έβαζα και επιλογής, όπως χορός, μουσική, ζωγραφική αθλήματα, προγραμματισμό, ρομποτική και πολλά άλλα, σε ώρες σχολείου.
Τι θα συμβούλευες τους γονείς των μαθητών;
Ξέρω πάρα πολλά παιδιά που οι γονείς τους μαλώνουν για τους βαθμούς. Αν δεν διαβάζει το παιδί δεν μπορείτε να κάνετε κάτι, δεν κάνουμε όλοι για φυσικοί ή γιατροί. Κάποιος του αρέσει η μουσική, ο χορός η τέχνη, η κομμωτική, why not; Όλα είναι επαγγέλματα, ειδικά αν κάνει κάτι που του αρέσει θα είναι ευτυχισμένο το παιδί σας.
Το να λες σε κάποιον «θέλω πάνω από 15» είναι γελοίο. Το παιδί δεν είναι ρομπότ, όλα εξελίσσονται. Οι γονείς δεν πρέπει να απαιτούν ή να λένε «στα δικά μας χρόνια». Άλλο «τα δικά σας», άλλο τα δικά μας. Και τα παιδιά μας, τα ίδια θα λένε. Επίσης, όταν πιέζεις κάποιον να κάνει κάτι, πιθανόν να μην το κάνει από αντίδραση, ενώ αν τον αφήσεις να πράξει μόνος του, είναι διαφορετικό. Οι γονείς δεν μπορούν να καταλάβουν λόγω διαφορετικής γενιάς, όχι λόγω νοημοσύνης.
Εμείς οι μαθητές πρέπει να ακουστούμε κάπως
Άνοιγμα σχολείων και ψυχολογία των μαθητών…
Τα περισσότερα παιδιά δεν ήθελαν να ανοίξουν, για να μην γράφουμε τεστ. Δεν θέλω να πηγαίνω, γιατί έχω συνηθίσει σπίτι, κερδίζω χρόνο, δεν αγχώνομαι για το ντύσιμο και το πρωινό ξύπνημα. Αγχώνομαι με τον πολύ κόσμο, νιώθω φουλ awkward και είναι πολύ αγχωτικό μετά από 4 μήνες να σε βλέπουν οι συμμαθητές σου.
Πλησιάζει και το καλοκαίρι και η αποφοίτηση από το Γυμνάσιο.
Προσωπικά περιμένω το καλοκαίρι, αν και πιστεύω ότι μπορεί να μείνω Αθήνα, λόγω κορωνοϊού. Το τμήμα μου δεν είναι δεμένο. Πολλοί είναι ανώριμοι, χωρίς παιδεία, κάνουν διακρίσεις και κοροϊδεύουν. Οπότε οι τάξη μου δεν θα μου λείψει καθόλου. Μεμονωμένα τέσσερα παιδιά, ναι. Με τα παιδιά που μιλάω, βγαίνουμε έτσι κι αλλιώς.
Θεωρώ ότι όλοι, ενήλικες και ανήλικοι, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε με σοβαρότητα το θέμα
Τελικά, μήπως τα νέα παιδιά θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και να τα αφήνουμε να μας διδάξουν τα απλά και ουσιώδη πράγματα, που μεγαλώνοντας, ξεχνάμε; Το όνομά της συμβολικά, «Ελπίδα». Με τιμά και με χαροποιεί να ξέρω ότι υπάρχουν παιδιά που αύριο θα αλλάξουν, με τον τρόπο τους, τον κόσμο μας. Η ελπίδα για ένα φωτεινότερο αύριο είναι οι μαθητές του σήμερα και τους αξίζει η στήριξή μας.